Mobbing op de werkvloer

Mobbing op de werkvloer.

Pesten gebeurd overal?

Wat is mobbing?

Psychologische intimidatie

Mobbing kan ook wel psychologische intimidatie genoemd worden. De term mobbing werd geïntroduceerd door een Zweedse psycholoog, Heinz Leymann. Hij omschreef het pesten zo: “mobbing is een proces van vernietiging, het is een systematische psychologische intimidatie van een persoon op zijn werkplek”.

Waaraan herken je mobbing?

Welke zaken moet je beschouwen als pesten op de werkvloer? Er zijn in de praktijk diverse uitingen van mobbing te zien. Hieronder lees je er een aantal:

• Iemands werk onmogelijk maken door bestanden van de computer te wissen, iemand niet uit te nodigen voor overlegmomentjes en vergaderingen of bepaalde resultaten manipuleren.
• Een bepaalde collega sociaal isoleren door deze persoon in een kamer ver bij de anderen vandaan een plek te geven.
• Iemand totaal negeren.
• Bepaalde dreigementen uiten, zoals een verwacht ontslag of een negatieve beoordeling.
• Spotten met het uiterlijk van iemand.
• Iemands seksuele voorkeur belachelijk maken.
• Continue over deze persoon roddelen om op die manier zijn of haar reputatie te schaden.
• Lichamelijk geweld, zoals duwen, knijpen of iemand opsluiten.
• Uitschelden.

Waar komt mobbing voor?

Kun je bij elk bedrijf en in iedere organisatie pesten op de werkvloer tegenkomen? In principe wel, maar er zijn bepaalde kenmerken die de kans op mobbing groter maken. Aan welke zaken kun je dan zoal denken?

• Er vindt nauwelijks werkoverleg plaats.
• Leidinggevenden interesseren zich niet voor hun werknemers.
• Bedrijven met weinig perspectief.
• Een werkvloer waar de mensen geen binding hebben met het bedrijf.
• Organisaties waar problemen en conflicten uit de weg worden gegaan.
• Een sterke groepscultuur met daarbij behorende normen. Er is een grotere kans dat iemand niet binnen deze groep past.

Wat zijn de gevolgen van mobbing?

De gevolgen van pesten op de werkvloer zijn vaak heel groot. Mobbing heeft in de meeste gevallen negatieve gevolgen voor de gezondheid van het slachtoffer. Mensen die het betreft piekeren veel over de situatie. Meestal slapen ze slecht en hebben ze te maken met spanningsklachten en/of depressieve gevoelens.

Gevolgen op de werkvloer

Niet alleen het slachtoffer zelf ondervindt hinder van het pesten. Ook collega’s hebben last van de onveilige sfeer die is ontstaan binnen het bedrijf. Vaak gaan verschillende werknemers met tegenzin naar hun werk. Sommige mensen zijn bang dat ze zelf slachtoffer zullen worden van mobbing. Daarom durven ze niet goed zichzelf te zijn of trekken ze zich terug. Daarnaast kunnen er schuldgevoelens spelen omdat men het niet opneemt voor het slachtoffer.

De kans is zeer groot dat er bij mobbing op de werkvloer een hoger ziekteverzuim speelt. Ook zullen er vaker fouten worden gemaakt. De hele cultuur verandert namelijk door het pesten. Soms merken werknemers bijvoorbeeld dat je door mobbing beter je doel kunt bereiken. Steeds meer geldt het recht van de sterkste. Per saldo zal er ook meer personeelsverloop optreden.

Mobbing kost bedrijven geld

Is er op het werk sprake van mobbing, dan leidt dat al snel tot zo’n vier miljoen extra verzuimdagen in een jaar. Dit kost werkgevers zo’n € 900 miljoen euro aan loondoorbetaling. Het is daarom zeker aan te raden dit pesten aan te pakken. In de eerste plaats om werknemers te beschermen, maar daarnaast ook om een organisatie financieel gezond te houden.

Pesten op de werkvloer en de cijfers

De cijfers liegen er niet om als het gaat om mobbing. De laatste jaren zijn er verschillende onderzoeken gedaan om meer helderheid te krijgen over dit probleem. In 2017 waren maar liefst een half miljoen werknemers het slachtoffer van mobbing. Een kwart van de werknemers geeft aan tijdenlang gepest te zijn door leidinggevenden of collega’s.

Mobbing veroorzaakt zo’n vier miljoen extra verzuimdagen per jaar. Andere cijfers vertellen dat slechts 16% van de collega’s het opneemt voor een slachtoffer. Ondertussen zijn mensen het lang niet altijd eens met de pesterijen. Het is daarom logisch dat ook bij deze werknemers de stress toeneemt.

Mobbing en de wet

Pesten is opgenomen in de Arbowet. Bij het kopje psychosociale arbeidsbelasting. Op grond van deze wet zijn werkgevers verplicht om een beleid te voeren dat erop gericht is deze vorm van arbeidsbelasting te beperken of te voorkomen. Verder moeten in het Plan van Aanpak maatregelen worden opgenomen die pesten op de werkvloer verhinderen. Ook moet het personeel voorgelicht worden over de risico’s en maatregelen die je als bedrijf of organisatie hebt getroffen als preventie.

Daarnaast beschermt ook het Burgerlijk Wetboek werknemers impliciet tegen pesten op de werkvloer. Volgens artikel 7:658 dient een werkgever te zorgen voor de veiligheid van de werkomgeving. Zowel werkgevers als werknemers moeten zich op grond van deze bepaling goed gedragen.

Hoe behandel je mobbing op de werkvloer?

Het is allereerst van belang om goed te bekijken of er echt sprake is van mobbing. Wanneer er een bepaalde ongewenste situatie ontstaat en er is een slechte verhouding tussen 2 collega’s, dan betekent dat nog niet meteen mobbing. In dat geval is er echt sprake van ongewenst groepsgedrag. Er zijn meerdere mensen bij betrokken. Iedereen weet ook dat het pesten plaatsvindt. Daarom moet de oplossing gezocht worden in het stoppen van het ongewenste groepsgedrag. Soms is daarbij hulp van externen nodig.

Wat kan het slachtoffer zelf doen?

Moet een slachtoffer het pesten laten continueren of kan de persoon in kwestie zelf ook iets doen om de situatie te verbeteren? Dit is niet altijd mogelijk, zeker niet als het pesten al gedurende zeer lange tijd plaatsvindt. Acties die eventueel ondernomen kunnen worden zijn:

• Zelf een gesprek aangaan met de personen die pesten.
• Een gesprek aanvragen met de leidinggevende.
• In gesprek gaan met de bedrijfsarts.
• Zorg voor een dossier; noteer alles wat te maken heeft met het pestgedrag.

Mobbing op de werkvloer voorkomen

Voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Er zijn veel zaken die je als management zelf kunt doen om pesten op de werkvloer te voorkomen. Lukt het je om onderstaande items te realiseren, dan is de kans op pestgedrag vele malen kleiner.

1. Zorg voor een ambiance waar pesten niet wordt geaccepteerd.

Dit lijkt logisch, maar toch is het belangrijk om dit duidelijk te maken. Iedereen weet dan precies waar hij aan toe is. Pesten wordt bij dit bedrijf niet getolereerd. Op deze manier is een eventuele pester ook meteen aan te spreken op zijn gedrag. Zorg ervoor dat werknemers zich verantwoordelijk voelen en dat ze of de pester aanspreken of dat ze een melding doen van het incident. Geef gerust ook aan wat de mogelijke sancties zijn in het geval van pesten.

2. Wijs een vertrouwenspersoon aan.

Voor een persoon die gepest wordt, lijkt negeren soms het gemakkelijkst. Je doet net alsof er niets aan de hand is. Tegen wie zou je vertellen dat je te maken hebt met ongewenst gedrag van je collega’s? Een vertrouwenspersoon is in deze situatie helpend. Mensen weten waar ze terecht kunnen als er ongewenste acties richting hen worden ondernomen. De drempel om naar een vertrouwenspersoon toe te stappen is over het algemeen vrij laag. Voor de meeste werknemers is het eenvoudiger om het probleem met zo’n persoon te delen dan om naar een leidinggevende of collega te stappen. Een vertrouwenspersoon dient een toegankelijk persoon te zijn bij wie mensen zich op hun gemak voelen. Werken jullie met een vrij klein team in een betrekkelijk kleine organisatie, dan kan het een optie zijn om een externe vertrouwenspersoon in te huren.

3. Bevorder de sociale relaties op de werkvloer.

Hebben mensen op een ongedwongen manier contact met elkaar, dan verklein je de kans op mobbing. Dit kan al door hele simpele acties gerealiseerd worden. Probeer bijvoorbeeld elke dag 1 of 2 momentjes te hebben waarop je elkaar spreekt. Organiseer regelmatig een gezellig uitje met elkaar als team. Leef met elkaar mee in het geval van zorg, blijdschap en ziekte.

4. Neem pesten altijd heel serieus.

Merk je zelf als leidinggevende dat er gepest wordt, kom dan direct in actie. Vertelt een van je werknemers over pestincidenten, neem dit dan heel serieus. Bedenk ook dat het voor iemand die zelf gepest wordt een hele grote stap is om hierover te praten. Lach het daarom nooit weg. Juist als de werknemer zich serieus genomen voelt, krijgt hij het gevoel er niet alleen voor te staan. Er is dan minder kans op ziekteverzuim.