SMART doelen formuleren is tegenwoordig bij iedere organisatie de normaalste zaak van de wereld. Het is gebleken dat SMART geformuleerde doelen in de praktijk tot een verbetering van de resultaten kan leiden. Voor een persoonlijk ontwikkelplan of loopbaanontwikkeling zijn SMART leerdoelen een beproefde methode. SMART is de afkorting van Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. In de praktijk betekend dit:
Specifiek
Noteer duidelijk welk doel je precies wilt gaan bereiken en doe dit zo specifiek mogelijk. Beschrijf wat je zal gaan doen om het doel te behalen en wat er eventueel nodig is om dit te bereiken. Als andere mensen betrokken zijn bij het proces dan beschrijf je hun bijdrage. Een voorbeeld is “ik wil de vergadering van het team over 4 maanden voorzitten”. Je kan gebruik maken van de W-vragen om een doel specifiek te formuleren. De vragen zijn:
- Wat wil je bereiken.
- Wie zijn hierbij betrokken.
- Waar ga je het doen.
- Wanneer ga je het doen.
- Waarom wil je het doel bereikt hebben.
Meetbaar
Het resultaat moet zichtbaar zijn om duidelijk te kunnen bepalen of het doel ook is behaald. Getallen en percentages zijn hiervoor zeer geschikt. Bij bovenstaand voorbeeld zal na 4 maanden duidelijk zijn of het wel of niet is gelukt om een vergadering goed voor te zitten. Andere voorbeelden zijn bijvoorbeeld een omzetstijging halen van 5%, of na 10 weken minimaal 5 kilo zijn afgevallen. Zijn de doelen meer gericht op een andere manier van werken, dan is het goed om de oude manier van werken te omschrijven en dit te koppelen aan zichtbaar ander gedrag dat de nieuwe manier van werken zal kenmerken.
Acceptabel
De doelen kunnen nog zo mooi zijn geformuleerd, als anderen de doelen niet accepteren dan zal het doel waarschijnlijk niet worden gehaald. Stel dat het doel bestaat uit een omzetgroei van 10%, maar voor dit resultaat ben je ook afhankelijk van collega’s die hier misschien heel anders tegenaan kijken. Door eerdere ervaringen en werkdruk staan ze meer open voor 5%. Het is dan verstandig om op zoek te gaan naar een acceptabel compromis om zo toch het doel te halen Hou er rekening mee dat instemmen met een opgelegd doel iets heel anders is als volledig achter een doelstellingen staan.
Realistisch
Wanneer is een doel realistisch haalbaar. Dat is vooraf vaak lastig te bepalen. Probeer te onderzoeken of een doel wat voor jou haalbaar zal zijn. Misschien ben je net te veeleisend in je doelstelling. Hoeveel werk kost het behalen van het doel en staat dat in verhouding tot het overige werk dat gedaan moet worden. Kortom, probeer vooraf in te schatten of je doel ook realistisch haalbaar zijn en laat onrealistisch wensdenken het doel niet overnemen.
Tijdsgebonden
Een SMART geformuleerd doel heeft een begin en een einddatum. Dit is belangrijk om te voorkomen dat een doel niet oneindig een doel zal blijven. Bovendien motiveert een afgesproken tijd om het doel te halen ook om actief met het doel aan de slag te gaan. Met een einddatum is altijd een vaststaande datum waarop je het doel zal evalueren.
Smart leerdoelen formuleren
Persoonlijke leerdoelen of ontwikkeldoelen zijn ook SMART te formuleren. Dit is soms wel wat lastiger omdat de SMART methode in de basis heel rationeel zijn. Persoonlijke leerdoelen zijn dit vaak niet. Dit wordt vaak omschreven als ‘soft skills‘ of ‘zachte doelen. Het zijn doelen die lastig specifiek te omschrijven zijn. Het doel “ik wil beter een vergadering voorzitten” is als leerdoel niet specifiek. Het is hierom dat de ‘M’ van meetbaar vaak zal worden gebruikt in termen als zichtbaar of waarneembaar. Maak hiervoor gebruik van de eerder geformuleerde ander mensen. Hoe ervaren ze jouw manier van voorzitten. Doe je dit effectief, communiceer je duidelijk en is de tijd goed bewaakt? Het zijn maar een paar voorbeelden hoe je de term meetbaar kan gebruiken bij een persoonlijk leerdoel.
Een belangrijk punt bij het onderdeel aanvaardbaar is de persoonlijke motivatie om een eigen leerdoel te gaan halen. Tijdens een jaarlijks functioneringsgesprek staan persoonlijke doelen vaak op de agenda. Het is bij het bepalen van een persoonlijk doel altijd belangrijk dat er sprake is van persoonlijke motivatie. Is jouw persoonlijke doel meer een wens van de organisatie dan zal er minder commitment zijn. Is het realistisch om op deze basis een SMART leerdoel te formuleren als dit voor jou niet realistisch aanvoelt. Door dit onderdeel goed te bewaken voorkom je toekomstige teleurstellingen.
Dit is ook het geval voor het onderdeel tijdsgebonden. Hier zie je vaak twee zaken niet goed lopen. Zo zal bij een functioneringsgesprek vaak sprake zijn van een doel voor het aankomende jaar. Tijdens het volgende functioneringsgesprek wordt het doel pas weer besproken. Deze periode is voor SMART doelen in de regel te lang, waardoor er geen stimulerende werking vanuit gaat. Aan de andere kant hebben juist soft doelen vaak betrekking op de eigen ontwikkeling die weer lastig in een tijdspad te vangen zijn. Persoonlijke ontwikkeling hangt vaak samen met de persoonlijkheid, waardoor het leerdoel altijd actief zal zijn. Om dit te ondervangen zijn kleine subdoelen of mijlpalen een goed middel om toch vooruitgang in de persoonlijke doelen te ervaren.
Persoonlijke doelen realiseren
Het persoonlijke doel is op papier gezet en het is tijd om ermee aan de slag te gaan. Hoe doe je dit op een zo effectieve manier waardoor de kans op succes zal vergroten. Begin door het einddoel in kleine stappen te verdelen. Welke stappen moet je per dag, week of maand zetten om het doel binnen de afgesproken tijd te behalen. Dit maakt het einddoel overzichtelijk, waardoor je het gevoel krijgt dat het ook haalbaar zal zijn. Door je alleen op het einddoel te concentreren kan het doel juist gaan tegenstaan.
Focus je tijdens alle stappen op het hier-en-nu. Hoe kan je vandaag aan het doel werken. Het heeft weinig zin om de focus te leggen op een onderdeel dat pas over een maand aan de beurt is. Hou tenslotte rekening met een goede balans tussen inspanning en ontspanning. Het is niet mogelijk om altijd gefocust te werken. Juist door ook tijdig gas terug te nemen en te ontspannen laadt je jezelf weer op voor een volgende gerichte activiteit. Probeer te genieten van behaalde subdoelen in plaats van in de stress te schieten over alles wat nog gedaan moet worden.
Conclusie: Waarom SMART leerdoelen gebruiken.
SMART geformuleerde doelstelling zorgen voor een eenduidig en haalbaar persoonlijk actieplan, waar je zelf ook achter zal staan. Het doel is meetbaar geformuleerd waardoor het op de afgesproken einddatum ook duidelijk is of de doelstelling is behaald. Het behaalde doel kan uitgangspunt zijn eventueel nieuwe SMART doelen op te stellen voor een volgende periode. Goed geformuleerde SMART doelen geven daadwerkelijke groei voor de betrokkenen waardoor de organisatie zal verbeteren. Goede doelen motiveren en stimuleren. Goed geformuleerde leerdoelen zijn op de juiste manier uitdagend en hierdoor interessant om ze te willen behalen. Een goed leerdoel geeft energie zowel tijdens het proces, maar ook als resultaat.
Mijn motto is: ‘’Zorg ervoor dat je elke dag je werk met plezier kan doen’’. De mensen die mij kennen weten dat ik een persoon ben die altijd van het positieve uitgaat. Daarnaast vind ik het heerlijk om voor onze klanten/relaties de kennis en vaardigheden in kaart te brengen en aan te leren of te ontwikkelen zodat zij ook, net zoals ik, met plezier naar hun werk kunnen gaan. De kernwaarde die mij dan ook het beste omschrijft is Geniet elke dag van het werk wat je doet. Bij Tailor iT Training en Tailor You hou ik me dan ook bezig met het adviseren van mensen over welke kennis en vaardigheden ze zouden kunnen aanleren. Hierbij komen veel creativiteit en flexibiliteit kijken, maar ook de gedachte welke leerstijl het beste bij de desbetreffende cursist(en) past. Hiervoor bedenk ik dan ook de juiste opleidingsoplossing, zodat men datgene leert om met plezier naar het werk te kunnen gaan, want als je jouw werk met plezier doet, krijg je er energie van, ben je veel productiever en word je ook erg gewaardeerd.