BEL VOOR OPLEIDINGSADVIES 085 - 02 00 522 info@tailoryou.nl

Zelfsturende teams zijn steeds meer in opkomst. Hoewel zelfsturende teams veel potentie bieden voor verhoogde productiviteit en employee engagement, zijn er ook zeker een aantal uitdagingen die ervoor kunnen zorgen dat de implementatie van zelfsturende teams niet goed gaat. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat ongeveer 70 procent van de geplande organisatieveranderingen in Nederland mislukken (Boonstra, 2000).

In deze analyse lees je:

– Wat zelfsturende teams precies zijn
– Wat de voordelen én uitdagingen van zelfsturende teams zijn
– Praktische tips voor organisaties die overwegen om met zelfsturende teams te werken
– Het toekomstperspectief van zelfsturende teams.

Wat zijn zelfsturende teams?

Een zelfsturend team is een groep medewerkers die zonder directe leiding van een manager samenwerkt om gemeenschappelijke doelen te behalen. De teams zijn zelf verantwoordelijk voor het behalen van de resultaten. Hierbij kunnen ze in principe doen wat ze willen. Maar ze moeten ook de verantwoordelijkheid nemen als het niet goed is gegaan. Bekende voorbeelden van bedrijven die werken met zelfsturende teams zijn Google, Buurtzorg Nederland en TomTom.

Zelfsturende teams ervaren minder stress en de praktijk wijst uit dat er een stuk minder verzuim is. Toch gaat het invoeren van een zelfsturend team niet vanzelf. Het is belangrijk om de juiste begeleiding te bieden en goed te onderzoeken wat wel én wat juist niet werkt.

De voordelen van zelfsturende teams

Er zijn ontzettend veel voordelen als het gaat om zelfsturende teams. Hieronder zetten we een aantal voordelen op een rijtje.

voordelen van zelfsturende teams

Verhoogde productiviteit

Zelfsturende teams zorgen voor een verhoogde productiviteit. De teams mogen+ zelf de taken verdelen, waardoor de teamleden (vaak) iets doen wat ze kunnen én leuk vinden. Hierdoor zijn de teamleden een stuk gemotiveerder om een bepaalde taak uit te voeren. Ook kunnen beslissingen sneller genomen worden, omdat er geen hiërarchische goedkeuring nodig is. Hierdoor zal de productiviteit stijgen, wat ervoor zorgt dat de doelstellingen van het team sneller behaald worden.

Hogere employee engagement

Zelfsturing geeft teamleden een gevoel van eigenaarschap over hun werk. Dit leidt tot een hogere employee engagement. Het is fijn om een verantwoordelijkheid te dragen over het eindproduct en gezamenlijk te werken aan dezelfde doelstellingen. Dat vergroot de betrokkenheid van de medewerker en het werkplezier.

Versterkte innovatie:

Binnen zelfsturende teams worden teamleden continue aangemoedigd om buiten de kaders te denken. Er is sprake van een cultuur van open communicatie, waardoor ideeën gemakkelijker uitgewisseld worden. Dit zorgt voor meer creativiteit op de werkvloer, waardoor er sneller nieuwe ideeën ontstaan. Deze nieuwe ideeën kunnen snel geïmplementeerd worden, omdat er (meestal) geen goedkeuring van het management nodig is.

Verbeterde probleemoplossing:

Zelfsturende teams hebben de mogelijkheden om zelfstandig problemen te identificeren en op te lossen. Ze hebben in principe geen manager nodig die ze om toestemming moeten vragen. Het is daarom belangrijk dat de teamleden effectief om kunnen gaan met onverwachte situaties of complexe vraagstukken. Flexibiliteit is dus zeer belangrijk binnen een zelfsturend team.

De uitdagingen van zelfsturende teams

Er zijn veel toonaangevende organisaties waarbij het gelukt is om met zelfsturende teams te werken. Toch zijn er genoeg bedrijven waarbij het niet gelukt is zelfwerkende teams te implementeren in de organisatie. Want hoewel zelfsturende teams veel voordelen met zich meebrengen, zijn er ook zeker een aantal uitdagingen te benoemen.

uitdagingen van zelfsturende teams

Gebrek aan structuur

Een succesvol zelfsturende teams valt of staat bij een goede structuur. Onduidelijke rollen kunnen ervoor zorgen dat de medewerkers niet weten waar ze aan toe zijn. Houvast is altijd fijn als je voor verandering kiest. Een middel wat teams hierbij kan helpen is een zelfsturend teamsmodel. Holacracy is een voorbeeld van zo’n model. Organisaties zoals Spotify, Alliander en Springest werken ook met dit model. Holacracy helpt jouw team bij de taakverdeling, hiërarchie en besluitvorming. Wat fijn is al Holacracy is dat het model geen functieprofielen genereert, maar rollen definieert die op dat moment nodig zijn.

Conflicten binnen het team

Conflicten kunnen in elk team voorkomen, ook in zelfsturende teams. Zo kunnen verschillen in persoonlijkheid en werkstijl tot communicatieproblemen leiden. Volgens Mary Parker Follet, profeet van het moderne management, moeten we conflicten vóór ons laten werken in plaats van tegen ons. Organiseer trainingen om teams te leren om effectief te communiceren en feedback te geven. Dit versterkt de samenwerking, bevordert de creativiteit en helpt bij het oplossen van problemen.

Hoge werkdruk

Een groot verantwoordelijkheidsgevoel kan ook gepaard gaan met een grote prestatiedrang. Dit kan leiden tot een te hoge werkdruk van de teamleden. Ongeveer 1 op de 3 werknemers heeft last van te hoge werkdruk (FNV, 2025). Het is heel belangrijk om een werkomgeving te creëren waar de teamleden alert zijn op risico’s die kunnen leiden tot stress en burn-outklachten.

Noodzaak voor specifieke vaardigheden

Niet iedereen is geschikt voor het werken in een zelfsturend team. Teamleden moeten in ieder geval beschikken over doorzettingsvermogen, het goed kunnen plannen en organiseren en in staat zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag, keuzes en resultaten. Er is geen sprake van formeel leiderschap, maar persoonlijk leiderschap. Ook is het heel belangrijk dat de teamleden goed met elkaar kunnen communiceren. Daarnaast moet het team bestaan uit mensen met verschillende competenties, die elkaar aanvullen. Er moet een diversiteit zijn van kennis, ervaring en creativiteit. Insights Discovery is een handig model wat het team kan helpen om rekening te houden met elkaars persoonlijke voorkeuren en gedrag. Het profiel geeft meer inzicht in jezelf en anderen.

Succesfactoren voor zelfsturende teams

Zelfsturende teams worden in veel bedrijven als dé oplossing gezien van alle problemen. Maar zo simpel is dat helaas niet. Wat maakt een zelfsturend team nou écht succesvol?

succesfactoren zelfsturende teams

Duidelijke doelen en verwachtingen

Zonder duidelijke richtlijnen en meetbare doelen (KPI’s) kan zelfs het beste zelfsturende team niet goed presteren. Zonder heldere doelstellingen weten teamleden niet waar ze naartoe werken, waardoor de motivatie snel kan afnemen. KPI’s bieden inzicht in bedrijfsdata en zorgt voor meetbare resultaten. Hierdoor weet je beter of het team de juiste koers vaart. Ook is het heel belangrijk dat iedereen weet wat zijn of haar taak is binnen het zelfsturende team. Investeer in medewerkers met verschillende achtergronden en competenties.

Voldoende ondersteuning

Als een bedrijf kiest voor zelfsturende teams, dan verschuift de rol van de manager naar teamcoach. Het is belangrijk dat de manager, tevens coach, in staat is om de medewerkers resultaatgericht te coachen en te inspireren. Ook is het noodzakelijk dat het team beschikt over de juiste middelen om succesvol te zijn. De manager is eigenlijk de facilitator. Beschikt het team over de juiste tools? En zijn ze wel op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Stel vragen en haal actief input op bij de medewerkers zodat je weet wat ze nodig hebben om hun werk te doen.

Continue ontwikkeling

Om een zelfsturend team te laten floreren, is het belangrijk om voldoende trainingen en ontwikkelingsmogelijkheden aan te bieden. Op deze manier kunnen de teamleden hun vaardigheden versterken. Trainingen dragen niet alleen bij aan de ontwikkeling van het zelfsturend team, maar ook aan de persoonlijke groei van de medewerkers. Ook is het belangrijk om regelmatige feedback en erkenning te geven, zodat de doelstellingen sneller worden behaald. Ook voelen medewerkers zich op deze manier gewaardeerd.


Conclusie

Zelfsturende teams bieden zeker voordelen zoals een verhoogde productiviteit, hogere employee engagement, versterkte innovatie en een verbeterde probleemoplossing. Maar er zijn ook uitdagingen. Denk hierbij aan een gebrek aan structuur, conflicten binnen het team, een hoge werkdruk en de noodzaak voor specifieke vaardigheden. Overweegt jouw bedrijf om met zelfsturende teams te werken? Dan is het raadzaam om duidelijke doelen en verwachtingen te scheppen, voldoende ondersteuning vanuit het management te bieden en te investeren in de ontwikkeling van de teamleden.

Toekomstperspectief zelfsturende teams

De toekomst van zelfsturende teams lijkt veelbelovend. Het is een goede manier om innovatie te stimuleren en de betrokkenheid van medewerkers te vergroten. Nederland telt steeds minder managers (HRPraktijk). Het lijkt erop dat dit het gevolg is van meer zelfsturende teams. In het oude model van hiërarchisch leidinggeven moest een manager het team aansturen. Tegenwoordig. Tegenwoordig is verbinding en betrokkenheid de sleutel tot succes. Het succes van deze teams zal echter afhangen van de bereidheid om te investeren, verantwoordelijkheid te nemen en samen te werken in een dynamische, snel veranderende wereld.

Bronnen:
https://boommanagement.nl/artikel/hoe-ga-je-als-zelfsturend-team-met-conflicten-om/
https://agilescrumgroup.nl/holacracy/
https://www.kennisbanksportenbewegen.nl/?file=7273&m=1474630608&action=file.download
https://www.fnv.nl/werk-inkomen/veilig-gezond-werken/werkdruk
https://www.hrpraktijk.nl/organisatie/leiderschapsontwikkeling/zelfsturende-teams-houd-iedereen-aan-boord/

Bert Knot

Mijn motto is: ‘’Zorg ervoor dat je elke dag je werk met plezier kan doen’’. De mensen die mij kennen weten dat ik een persoon ben die altijd van het positieve uitgaat. Daarnaast vind ik het heerlijk om voor onze klanten/relaties de kennis en vaardigheden in kaart te brengen en aan te leren of te ontwikkelen zodat zij ook, net zoals ik, met plezier naar hun werk kunnen gaan. De kernwaarde die mij dan ook het beste omschrijft is Geniet elke dag van het werk wat je doet. Bij Tailor iT Training en Tailor You hou ik me dan ook bezig met het adviseren van mensen over welke kennis en vaardigheden ze zouden kunnen aanleren. Hierbij komen veel creativiteit en flexibiliteit kijken, maar ook de gedachte welke leerstijl het beste bij de desbetreffende cursist(en) past. Hiervoor bedenk ik dan ook de juiste opleidingsoplossing, zodat men datgene leert om met plezier naar het werk te kunnen gaan, want als je jouw werk met plezier doet, krijg je er energie van, ben je veel productiever en word je ook erg gewaardeerd.