BEL VOOR OPLEIDINGSADVIES 085 - 02 00 522 info@tailoryou.nl

Faalangst bij werknemers

Werknemers met faalangst lijden onder het idee dat hun werkzaamheden zullen mislukken. Dit kan betrekking hebben op het uitvoeren van hun dagelijkse taak, het uitvoeren van een specifieke opdracht of het behalen van doelen binnen een bedrijf. De angst om niet aan verwachtingen te kunnen voldoen is voortdurend aanwezig. Hierdoor kan de werknemer blokkeren, zijn werk uitstellen of onvolledig uitvoeren.

Omdat de werknemer zijn werk niet goed zal uitvoeren is er snel sprake van een vicieuze cirkel. De spanningsboog blijft aanwezig waardoor de angst alleen maar toeneemt. Zowel voor de werknemer als voor het bedrijf is dit een ongezonde en ongewenste situatie. Voorkomen en herkennen van het probleem en een passende reactie door de leidinggevende kan veel problemen voorkomen.

Verschillende oorzaken

Faalangst kent vele oorzaken. Angst is op zichzelf een goede menselijke eigenschap. Het houdt ons scherp en zorgt ervoor dat mensen geen onnodige risico’s nemen. Bij faalangst ligt de basis van de angst in de regel bij een gebrek aan zelfvertrouwen. De oorzaak hiervan is echter heel divers, waardoor er altijd sprake zal zijn van een individuele oorzaak.

Het karakter van de medewerker

Ieder mens heeft een eigen karakter. Bekend zijn mensen met een introvert of extrovert karakter. Mensen met een terughoudend karakter en een onzeker gevoel om hun mening te geven kunnen sneller faalangst ontwikkelen dan mensen met een groot zelfvertrouwen.

Vanuit de psychologie is de opvoeding voor een groot deel bepalend voor de ontwikkeling van het eigenbeeld en zelfvertrouwen. Kinderen leren om te gaan met nieuwe en spannende situaties en oplossingen te zoeken voor uitdagingen in hun leven. Tijdens deze fase leren ze om te gaan met hun emoties en ontwikkelen ze een uniek zelfbeeld. Als ze tijdens dit proces (vaak door ouders) te horen krijgen dat iets niet zal lukken of als uitdagingen vaak door een ander wordt opgelost, kan dit de ontwikkeling van het zelfvertrouwen stagneren.

Negatief zelfbeeld

Ieder mens, jong of oud, krijgt te maken met ingrijpende levensgebeurtenissen of trauma’s. Mensen zijn in staat om hier sterker uit te komen, maar omgekeerd is ook het geval. Als de eigen reactie op de gebeurtenis het label “falen” krijgt, kan dit leiden tot een stroom van negatieve gedachten over zichzelf. Het zelfvertrouwen krijgt hierdoor een negatieve impuls.

Tenslotte kan ook de werkvloer een negatieve invloed hebben op het zelfvertrouwen. In een omgeving waarin collega’s afkeurend reageren op falen, pestgedrag aanwezig is of misbruik wordt gemaakt van de werknemer, is sprake van een onveilige werksituatie. Omdat faalangst niet past binnen de bedrijfscultuur kunnen werknemers angstig worden om fouten te maken. Een perfecte voedingsbodem om juist faalangst te ontwikkelen.

Zichtbare symptomen bij een werknemer

Het is voor een leidinggevende mogelijk om de bijbehorende symptomen te herkennen. Passief gedrag kan erop duiden dat de werknemer een uitdaging of opdracht bewust niet zal aangaan of uitvoeren. De angst om te falen is hiervoor de reden.

Passief gedrag wordt vaak gezien als een teken van desinteresse of luiheid. De leidinggevende zal dit goed moeten navragen om de juiste insteek te kunnen bepalen.

Chaotisch gedrag

Chaotisch gedrag is ook een symptoom van een laag zelfbeeld en angst om te falen. Een negatieve gedachtegang heeft invloed op het concentratievermogen. Hierdoor maakt de werknemer onverwachte fouten of zal zijn werkzaamheden chaotisch uitvoeren.

Het kan ook voorkomen dat de werknemers plotseling vaker te laat op het werk verschijnt. Als dit gedrag niet eigen is voor de werknemer, dan is dit een waarschuwingssignaal voor de leidinggevende. Het kan te maken hebben met onzekerheid, maar mogelijk is er iets anders aan de hand binnen het privéleven van de werknemer.

Laag zelfbeeld

Mensen met een laag zelfbeeld en zelfvertrouwen hebben moeite om complimenten in ontvangst te nemen. Hoe kan je nu een compliment krijgen als je zelf heel anders kijkt naar je eigen functioneren. Complimenten krijgen geeft normaal gesproken zelfvertrouwen en extra energie en motivatie. Reageert een werknemer ontwijkend op een compliment dan kan dit voor een leidinggevende een signaal zijn om de oorzaak verder te onderzoeken.

Rol van de leidinggevende

Door de aanwezige angst kan het potentieel van de medewerker niet worden benut. Het heeft een negatieve invloed op het werk en werkverhoudingen. Een goede leidinggevende zal de signalen tijdig herkennen en hier iets mee willen doen. Vooropgesteld, de verantwoordelijkheid ligt in eerste plaats bij de persoon in kwestie. Tijdig in actie komen kan de schade voor de medewerker en het bedrijf verkleinen en vergroot de kans om het ook daadwerkelijk op te lossen

Betrokken werknemers

Betrokken werknemers voelen zich vaak alleen en ongehoord. Het is geen onderwerp om zomaar op tafel te gooien, bang voor een nieuwe afwijzing. Toch is een luisterend oor heel belangrijk als eerste stap naar verbetering. De leidinggevende moet hiervoor wel over voldoende empathische eigenschappen beschikken en ook daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in het verhaal van de werknemer.

Probeer duidelijk te krijgen wat de werknemer voelt als hij een opdracht krijgt waarbij falen om de hoek komt kijken. Probeer niet direct het probleem op te lossen, maar onderzoek hoe beide partijen hier het beste uit kunnen komen. Dit versterkt het vertrouwen waardoor de kans op succes groter wordt.

Focus op sterke punten

Kies er bijvoorbeeld voor meer passende werkzaamheden aan te bieden of maak ruimte voor extra training om werkzaamheden beter eigen te maken. Heeft een werknemer moeite om voor groepen te praten, dan kan een collega het wellicht overnemen. De werknemer zal dan nog wel goed kunnen functioneren in een werkgroep die een presentatie voorbereidt.

Wat zijn de sterke eigenschappen en zijn die ook specifiek te gebruiken op de werkvloer. Het is een tijdsinvestering die de medewerker en zo ook het bedrijf positief kan beïnvloeden.

Hoe het probleem voorkomen

De bedrijfscultuur is van invloed op het zelfvertrouwen van zijn medewerkers. Wordt initiatief, maar ook de kans dat hierdoor fouten kunnen worden gemaakt, gestimuleerd of juist ontmoedigd? Zijn medewerkers open naar elkaar of is er sprake van een gesloten bedrijfscultuur met weinig onderling vertrouwen? Is angst om fouten te maken bespreekbaar? Hoe veiliger de werkomgeving, hoe beter het klimaat om de eigen angsten te overwinnen.

Het moet ook duidelijk zijn dat hulp vragen geen teken is van zwakte, maar juist van kracht. Dat een enkeling nooit zoveel kan bereiken als een groep. Dat samen altijd beter is dan alleen. Als je kan terugvallen op je collega’s en leidinggevende.

Misschien is het probleem te groot om intern op te lossen. Onderzoek dan de mogelijkheid om professionele hulp bij een therapeut of bedrijfsarts in te schakelen en zorg ervoor dat dit onderwerp geen taboe is op de werkvloer.

Bert Knot
Bert Knot

Mijn motto is: ‘’Zorg ervoor dat je elke dag je werk met plezier kan doen’’. De mensen die mij kennen weten dat ik een persoon ben die altijd van het positieve uitgaat. Daarnaast vind ik het heerlijk om voor onze klanten/relaties de kennis en vaardigheden in kaart te brengen en aan te leren of te ontwikkelen zodat zij ook, net zoals ik, met plezier naar hun werk kunnen gaan. De kernwaarde die mij dan ook het beste omschrijft is Geniet elke dag van het werk wat je doet. Bij Tailor iT Training en Tailor You hou ik me dan ook bezig met het adviseren van mensen over welke kennis en vaardigheden ze zouden kunnen aanleren. Hierbij komen veel creativiteit en flexibiliteit kijken, maar ook de gedachte welke leerstijl het beste bij de desbetreffende cursist(en) past. Hiervoor bedenk ik dan ook de juiste opleidingsoplossing, zodat men datgene leert om met plezier naar het werk te kunnen gaan, want als je jouw werk met plezier doet, krijg je er energie van, ben je veel productiever en word je ook erg gewaardeerd.