Grenzen stellen: 3 eenvoudige stappen voor het vaststellen van grenzen

Deze drie onderstaande scenario’s hebben één ding gemeen. Kun je het raden?

“Je bent net klaar met trainen en je moeder heeft een voicemail achtergelaten. “Hoi schatje. Kun je me morgen om 11 uur naar de dokter brengen?” Je hebt dan een belangrijk werkbezoek, maar je weet dat ze van streek zal zijn als je niet kunt.”

“Het is 22.00 uur en je telefoon zoemt. Het is een e-mail van een nieuwe klant. Je ligt al in bed en staat op het punt om het licht uit te doen, maar je weet dat hij een antwoord verwacht voor de ochtend.”

“Je ziet de sms’jes binnenrollen op je telefoon. Het is je vriendin die voor de derde keer in vier dagen over haar scheiding wil praten. Je wilt er zeker van zijn dat ze zich gesteund voelt, maar je voelt je te overstelpt met werk om te kunnen antwoorden.”

Conclusie: Je hebt het gevoel dat je grenzen worden overschreden.

Op een gezonde manier grenzen stellen gaat voor sommige mensen vanzelf. Voor anderen kan het een worsteling zijn. Maar ongeacht je vaardigheid, een ding is duidelijk: Het vaststellen van grenzen is niet alleen belangrijk het is noodzakelijk. Immers mensen gaan er vaak vanuit dat je meer flexibiliteit of vrije tijd hebt dan dat je aankunt.

Een van de risico’s van het niet vaststellen van grenzen is dat je jezelf overbelast; je gaat akkoord met allerlei zaken, persoonlijk en professioneel. Uiteindelijk ben jij degene die gekwetst wordt. Het is dus echt belangrijk om grenzen te kunnen stellen.

Hierbij onze tips voor het vaststellen van grenzen, zowel persoonlijk als professioneel.

Lees meer: Hoe verminder je stress op het werk?

Stap 1: Bepaal of je grenzen worden overschreden.

Het kan vaak moeilijk zijn om vast te stellen wanneer een grens wordt overschreden.

Het vermogen van iemand om grensoverschrijdingen op te merken is vaak terug te voeren naar zijn of haar opvoeding. Als je familie bijvoorbeeld slecht grenzen stelden, zou het bijzonder moeilijk kunnen zijn om vast te stellen wanneer je grenzen als volwassene worden overschreden.

Gelukkig zijn er een paar zekere manieren om vast te stellen wanneer je grenzen worden overschreden.

Je hebt een onderbuikgevoel. We voelen vaak dat er fysiologisch gezien grenzen worden overschreden. Ze maken ons ongemakkelijk. Het is alsof onze buik tegen ons praat.

Velen van ons zullen proberen te praten vanuit dit ongemakkelijke gevoel. Oh, je bent gewoon dom, denken we. Als ik nee zeg, zal ik wel gemeen zijn, we rationaliseren. Maar als onze intuïtie zegt dat er een grens wordt overschreden, dan is dat waarschijnlijk wel zo. 

Je merkt dat er ongemakkelijke emoties opduiken. Er zijn een paar belangrijke emoties die erop kunnen wijzen dat je grenzen worden overschreden.

• Je zou je wrok kunnen voelen tegenover de andere persoon.
• Je voelt je schuldig als je je niet houdt aan iets wat van je gevraagd wordt.
• Het voelt alsof het je wordt opgedrongen.
• Het gevoel dat er misbruik van wordt gemaakt.
• Je voelt je geschonden of boos.

Het kan zelfs moeilijk zijn om te verwoorden wat de emotie is. En dat kan betekenen dat er een persoonlijke grens is overschreden.

De relatie voelt onevenwichtig aan. Als je het gevoel hebt dat je onevenredig veel meer aan iemand anders geeft, zou je kunnen worstelen met ongepaste grenzen.

Wanneer grenzen worden overschreden, zal de relatie eenzijdig aanvoelen. Het zal heel onevenwichtig aanvoelen.

Lees meer: Gezonde stress versus ongezonde stress

Stap 2: Ken de voordelen van het stellen van betere grenzen.

Grenzen stellen is verre van eenvoudig. Het is een delicaat en genuanceerd proces dat oefening en mentale kracht vereist. Hierdoor hebben mensen vaak moeite om actie te ondernemen. Zelfs als ze gevoelens van boosheid, wrok of schuldgevoelens hebben opgemerkt.

In het begin is er een moment waarbij het stellen van grenzen ongemakkelijk is. Veel mensen denken dan liever om gewoon alles te doen dan dat ze zich zo ongemakkelijk hierbij voelen. Maar als ze dit ongemak van de grens stellen kunnen verdragen, kunnen ze echt naar een plek gaan waar ze respectvol nee kunnen zeggen.

Een manier om het aanvankelijke ongemak te doorbreken is om je de ontelbare voordelen voor te stellen die je krijgt door je tijd te beschermen en te behouden.

Als je zelfstandig ondernemer bent en probeert om betere grenzen te stellen met familie en vrienden, dan kunt je jouw bedrijf laten groeien. Of, als het tegenovergestelde waar is, dan moet je betere grenzen stellen met je klanten om je persoonlijke tijd te beschermen, dan ervaar je de bespaarde emotionele energie voor de mensen die er echt toe doen voor jou. Om nog maar te zwijgen van de ontelbare andere voordelen.

Waar je naar uit kunt kijken is een leven dat is gecreëerd op basis van waarden. Je zult meer ervaren van wat je leuk vindt. Je zult meer een gevoel van waardigheid en zelfrespect hebben. Je zult behandeld worden op een manier die ervoor zorgt dat je je meer geliefd en gewaardeerd voelt. En je zult dingen doen die je zelf hebt gekozen om te doen in plaats van dingen waarvan je denkt dat ze je zijn opgelegd.

Lees meer: Ontspanningsoefeningen bij stress

Stap 3: Begin grenzen te stellen.

Je kunt beginnen met het vaststellen van grenzen, zowel persoonlijk als professioneel, met behulp van deze zes stappen:

1. Kijk naar binnen.

De belangrijkste eerste stap is om na te denken over je verleden. Hoe waren de grenzen toen je een kind was? Wat hebben je ouders je geleerd over grenzen stellen? Mensen die opgroeiden in een gezin met arme of verstrengelde grenzen kunnen moeite hebben om ze als volwassene vast te leggen.

Als je niet even de tijd neemt om uit te pakken wat je geleerd hebt over grenzen stellen, kan het een verwarrende plek zijn. Als je eenmaal begint te denken: Ok ik heb moeite om nee te zeggen omdat ik me zorgen maak dat als ik nee zeg, niemand van me zal houden. Dat is een heel belangrijk stuk informatie.

Mensen die het bijzonder moeilijk vinden om grenzen te stellen, zullen veel baat hebben bij professionele begeleiding tijdens deze fase.

2: Zorg ervoor dat dit een grens is die de moeite waard is om te stellen.

Je moet over de situatie nadenken en jezelf drie vragen stellen:

• Wat is de uitkomst die ik wil bereiken?
• Staat mijn zelfrespect op het spel?
• Hoe belangrijk is deze relatie?

Als je deze vragen hebt beantwoord, heb je meer duidelijkheid over de vraag of dit een grens is die je überhaupt wilt stellen.

3: Vergeet niet om zo duidelijk mogelijk te spreken.

Duidelijkheid is de sleutel. Spreek op een eenvoudige, duidelijke manier die geen ruimte laat voor twijfel. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen: “Ik ben zo overspoeld met werk, ik kom later bij je terug,” zou je in plaats daarvan kunnen zeggen: “Ik zou graag een afspraak willen maken, maar ik ben vandaag te druk. Ik bel je morgenmiddag als ik weer aan het werk ben.”

4: Zet het gesprek in een positief daglicht.

Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je vriend, familielid of klant weet dat je deze grens vaststelt om een betere relatie te krijgen.

Neem dit voorbeeld: Je zus belt en sms’t je meerdere keren per dag over haar nieuwe baby, wat je dagelijkse werk onderbreekt. Je houdt van je zus, maar je wrok bouwt zich op. 

In plaats van te zeggen: “Stop alsjeblieft met me te bellen. Ik heb het zo druk en ik kan niets gedaan krijgen als je me steeds stoort”, ga dan wat zachtaardiger te werk. Overweeg om iets te zeggen als: “Ik weet dat je nu door een speciale tijd gaat en ik wil er graag bij betrokken zijn, maar kunnen we op een later tijdstip bellen als ik klaar ben met mijn werk.”

5: Let op je houding.

Velen van ons slagen er niet in om grenzen te stellen omdat onze emoties in de weg staan.

Als we veel negatieve emoties hebben opgebouwd over iemand die misschien onze grenzen overschrijdt, of we voelen ons geïntimideerd door hen, hebben we de neiging om te gaan doemdenken. En die negatieve emoties worden zo sterk dat we de neiging om op een ineffectieve manier te communiceren.

Dit kan onbedoeld leiden tot het vermijden van oogcontact of overdreven waakzaam zijn.

Het voorbereiden van je toon en lichaamstaal zijn net zo belangrijk als het voorbereiden van je woorden. Probeer boosheid, wrok of vijandigheid uit je stem te verwijderen. Streef naar een toon die zowel kalm als zelfverzekerd is.

Mensen reageren eerder positief op ons als we een verzoek doen of als we nee zeggen tegen een verzoek. Als we kalm zijn, als we in staat zijn om onze behoeften te uiten op een manier die eerlijk en zinvol is en als we respectvol zijn voor de andere persoon.

6: Kom regelmatig bij jezelf terug.

Grenzen stellen betekent niet dat we nee moeten zeggen tegen alles wat we niet willen doen. Soms zeggen we ja tegen dingen waar we misschien geen ja tegen hadden willen zeggen omdat nauwe relaties gekenmerkt worden door wederkerigheid. 

Om er zeker van te zijn dat je niet verkeerd omgaat met het stellen van je grenzen is het belangrijk om regelmatig de tijd te nemen voor zelfreflectie. Is deze relatie gezond en evenwichtig genoeg, zodat je je af en toe op je gemak voelt om dingen te doen die je niet wilt?

Grenzen zijn er niet alleen maar om nee te zeggen. In een gezonde relatie gaat het ook om de context.

Lees meer: 20 Manieren om je prestaties op het werk te verbeteren

Tot slot 

Als je moeite hebt om te beginnen met het stellen van je grenzen, onthoud dit dan: Iedereen die slecht reageert op jouw grenzen is waarschijnlijk niet iemand die je in je leven wilt.

Als iemand bereid is om je af te wijzen op basis van het feit dat je een grens stelt, is het goed om die informatie al vroeg te krijgen. Je hebt dan namelijk net een kogel ontweken.

Tailor You is gespecialiseerd in coaching en training op het gebied van welzijn, effectiviteit en persoonlijke vaardigheden. Wij bieden zowel coaching trajecten als trainingen op het gebied van stressmanagement aan bedrijven en individuele deelnemers.