BEL VOOR OPLEIDINGSADVIES 085 - 02 00 522 info@tailoryou.nl

1 op de 6 werknemers heeft te maken met burnout gerelateerde klachten. In cijfers gaat het om 1,3 miljoen werknemers per jaar. Door de huidige coronacrisis is de verwachting dat dit cijfer flink zal stijgen. We werken vaker thuis, zien collega’s minder en vergaderen online. De kinderen mogen niet naar school, krijgen thuis les en vragen extra aandacht. Er is onzekerheid of je baan nog wel blijft bestaan en wat de consequenties zijn voor de eigen financiën. Het is niet eenvoudig om ‘het nieuwe normaal’ eigen te maken. Onderprikkeling, verveling en eenzaamheid liggen op de loer. Het is lastiger om te ontspannen waardoor de hersenen continu ‘aan’ staan. Dit kost meer energie waardoor we sneller vermoeid zijn. Allemaal oorzaken om tijdens de coronacrisis tegen een burnout aan te lopen.

Wat is een burn-out

Burnout is geen officiële psychische diagnose, maar staat wel omschreven als een stressgerelateerde stoornissen of aanpassingsstoornis. Onderstaande problemen moeten minstens een half jaar aanwezig zijn om te kunnen spreken van een burnout.

Je ervaart spanningsklachten zoals ongewone vermoeidheid, concentratieproblemen of een slechte nachtrust. Een normale dagelijkse activiteiten zoals boodschappen doen, auto rijden of mailen voelt aan als een belasting. Er is sprake van lichamelijke klachten zoals hartkloppingen, hoofdpijn of duizeligheid. Je ervaart een verminderde concentratie, het lukt niet goed om van het leven te genieten, je gevoelens zijn afgevlakt of je probeert controle over de situatie te houden door juist extra hard te gaan werken.

Persoonlijke karaktertrekken spelen ook een rol. Mensen met een hoog verantwoordelijkheidsgevoel beschikken vaak over een hoge arbeidsethos en plichtsbesef. Perfectionisme zorgt sneller voor overvraging. Een hoge mate van betrokkenheid voor collega’s kan ten kosten gaan van de eigen autonomie. Als anderen stoppen ga jij door en het ligt niet in je aard om hier snel over te klagen. Mensen met bovenstaande karaktertrekken kunnen sneller last krijgen van burnout symptomen. Dit sluit overigens niet uit dat mensen zonder bovenstaande eigenschappen gevrijwaard blijven. Ook deze groep kan klachten ontwikkelen.

Toegenomen werkstress tijdens corona

Het CNV heeft onderzoek gedaan naar de werkbeleving onder zijn leden tijdens de corona crisis. 29% van de geënquêteerden geven aan meer werkstress te ervaren dan voor de crisis. 39% geeft aan minder plezier aan het werk te beleven terwijl 21% van mening is dat de werksfeer minder plezierig is geworden.

Ruim een derde van de ondervraagde werknemers ervaart een toename van het ziekteverzuim. Vooral onder hulpverleners, verplegend personeel, politie en ondersteunende diensten zijn de klachten sterk gestegen. 40% van deze groepen ervaart meer agressie door de gevolgen van de corona maatregelen.

Verbale en non-verbale agressie door patiënten, hun familie of omstanders zijn enorm toegenomen. Tenslotte geeft 12% van de ondervraagden aan dat ze te weinig ondersteuning krijgen van hun leidinggevende.

Preventie van burnout

Uit bovenstaande valt te concluderen dat we zeker tijdens de coronacrisis te weinig tijd nemen om aan de eigen gezondheid te werken. Het stressniveau blijft gedurende een lange periode te hoog aanwezig. Het lukt niet meer goed om echt te ontspannen en er kan sprake zijn van een vicieuze cirkel die de klachten versterken. Eenmaal klachten ontwikkeld kan het maanden duren voordat de persoon weer goed functioneert. Burnout preventie is daarom van het allergrootste belang voor werkgever en werknemer.

Het is belangrijk om tijdens een werkdag tijd te nemen om je brein even in de ruststand te zetten. Dit hoeft niet heel moeilijk te zijn. Neem na anderhalf tot twee uur werk een korte pauze en zorg ervoor dat je dagelijks minimaal een half uur lunchpauze voor jezelf inlast. Die dit ook als je thuis werkt. Combineer deze pauze bij voorkeur met een wandeling buitenshuis. De frisse lucht, daglicht en beweging verlagen de opgebouwde vermoeidheid en spanning door het werk.

Zeker nu we meer vanuit huis werken is de scheiding tussen werk en privé soms lastig te maken. We zijn snel geneigd een klus in de avonduren af te maken of tijdens het weekend enkele uren extra te werken. Dit is niet erg als het een keer voorkomt, maar is dit structureel dan komt de balans in het gedrang. De kunst is om ook thuis de normale kantoortijden aan te houden en niet te snel ingaan op verzoeken “om toch even wat af te maken”. Geef aan dat je er over na gaat denken en kom er later op terug waardoor je zelf tijd creëert om hierover na te denken.

Scheiding tussen werk en privé kan ook als het mogelijk is om een aparte werkkamer in te richten. Dit is de plaats waar je werkt, als vervanging van je werkplek bij de werkgever. Zit de werkdag erop dan sluit je letterlijk de deur en waak je ervoor om hier pas de volgende werkdag terug te komen.

Leidinggevenden hebben een belangrijke taak bij werken tijdens corona. Ook als de medewerker op afstand werkt moet de leidinggevende een vinger aan de pols houden. Hij kan regelmatig informeren hoe het gaat en kan op afstand bespreken of de medewerker zijn werk thuis goed kan uitvoeren. Hij moet ze ook het gevoel blijven geven dat hun werk belangrijk is voor het bedrijf, ook als ze fysiek niet aanwezig zijn. Ze bewaken de werklast en extra opdrachten voor de medewerkers en stimuleren actief een goede arbeids-rust verhouding. Uiteindelijk heeft iedereen hier baat bij.

Behandelen van burn-out

Herstel kan wel een half jaar of langer duren. Het herstel duurt langer dan het herstel van overspanning. De symptomen lijken wel op elkaar waarbij het grote verschil is dat de klachten niet minimaal een half jaar aanwezig zijn. In grote lijnen verloopt het herstel via 3 fasen.

1. Accepteer het feit dat er sprake is van een burnout. Deze stap is belangrijk omdat er dan de bereidheid zal zijn om het probleem op te lossen. Het heeft weinig zin om er halfslachtig mee om te gaan omdat het probleem hierdoor niet zal verdwijnen. Waarschijnlijk zal het proces van herstel nog vele maanden duren. Door acceptatie zal je bewust de noodzakelijke stappen nemen. Neem rust en praat erover binnen de eigen veilige omgeving.

2. Ga op zoek naar de oorzaken van de klachten en ga op zoek naar oplossingen. Welke momenten of omstandigheden geven extra stress en hoe ga je hier als persoon mee om. Als de oorzaken duidelijk zijn is het tijd om te onderzoeken of je op een andere manier met de spanning kan omgaan.

3. Tijdens de laatste fase worden de oplossingen in de praktijk uitgevoerd. Door op een andere manier met de problemen om te gaan ervaar je minder of geen spanningen dan voor de klachten. Je krijgt weer grip op je eigen leven waardoor het mogelijk is om steeds meer activiteiten uit te voeren.

Begeleiding en behandeling

Bovenstaande klinkt waarschijnlijk heel eenvoudig, maar in de praktijk en zeker bij flinke klachten, ben je niet goed in staat om het probleem zelfstandig te ontrafelen. Professionele hulp is nodig om je te ondersteunen tijdens het herstelproces. In eerste instantie zal dit de huisarts of een GGZ praktijkondersteuner zijn. Soms is deze hulp niet voldoende en volgt er een doorverwijzing naar een psycholoog of therapeut. Samen met deze professional wordt bekeken hoe het probleem het beste kan worden behandeld. Medicijnen kunnen ondersteunen om de ergste pieken van spanning op te vangen, maar helaas bestaan er geen medicijnen die de oorzaak van de klachten zullen wegnemen.

Terug naar de werkvloer

Waarschijnlijk krijgt de medewerkers tijdens de ziekteperiode te maken met een bedrijfsarts. Hij zal samen met de leidinggevenden een re-integratietraject opstellen om de terugkeer naar de werkvloer zo soepel mogelijk te laten verlopen. Belangrijk is om niet direct in het oude ritme terug te keren, maar stap voor stap de werkzaamheden weer op te pakken. Leg de focus in het begin op een enkele taak in plaats van meerdere taken waardoor de werklast te hoog kan zijn. Lukt het goed om de taak uit te voeren dan zal dit vertrouwen geven voor de volgende stap.

Probeer niet direct te perfectionistisch te zijn. Vraag zo nodig hulp van collega’s en ben tevreden met een goed resultaat. Geef ook tijdig de eigen grenzen aan wanneer de werkdruk te hoog lijkt te zijn. Beter 1 stap terug dan toch doorgaan met de kans op een terugval. Leer dat ‘nee’ zeggen ook een keuze is. Na een periode is het goed om te kijken waar je nu staat. Voelt het werk goed aan of ervaar je toch persoonlijke weerstand. Is het tijd om het werk uit te breiden of blijft het even op hetzelfde niveau. Stel jezelf ook de vraag of het huidige werk voor de toekomst voor jou de beste keuze is. Mogelijk concludeer je dat je ambities op een ander vlak liggen en is het tijd voor een verdere oriëntatie op de arbeidsmarkt.

Bert Knot
Bert Knot

Mijn motto is: ‘’Zorg ervoor dat je elke dag je werk met plezier kan doen’’. De mensen die mij kennen weten dat ik een persoon ben die altijd van het positieve uitgaat. Daarnaast vind ik het heerlijk om voor onze klanten/relaties de kennis en vaardigheden in kaart te brengen en aan te leren of te ontwikkelen zodat zij ook, net zoals ik, met plezier naar hun werk kunnen gaan. De kernwaarde die mij dan ook het beste omschrijft is Geniet elke dag van het werk wat je doet. Bij Tailor iT Training en Tailor You hou ik me dan ook bezig met het adviseren van mensen over welke kennis en vaardigheden ze zouden kunnen aanleren. Hierbij komen veel creativiteit en flexibiliteit kijken, maar ook de gedachte welke leerstijl het beste bij de desbetreffende cursist(en) past. Hiervoor bedenk ik dan ook de juiste opleidingsoplossing, zodat men datgene leert om met plezier naar het werk te kunnen gaan, want als je jouw werk met plezier doet, krijg je er energie van, ben je veel productiever en word je ook erg gewaardeerd.