Wat is hooggevoeligheid?

Wat is hooggevoeligheid

Hooggevoeligheid kenmerken

De kenmerken van hooggevoeligheid door Elaine Aron zijn omschreven in een checklist. Hoe meer kenmerken van toepassing zijn op een persoon, hoe hoger de mate van hooggevoeligheid. Omdat een mens over meer persoonlijkheidskenmerken beschikt zegt het wel iets over de mate van hooggevoeligheid, maar minder hoe een persoon hiermee functioneert.

De kenmerken zijn:

1. Het gevoel hebben anders te zijn dan anderen.
2. Je wordt vaak door anderen niet begrepen.
3. Je denkt diep na in plaats van impulsief reageren.
4. Je handelen heeft een gewetensvolle basis.
5. Je reageert sterker op prikkels, licht of geuren dan anderen.
6. Je bent je goed bewust van wat je nodig hebt.
7. Je observaties zijn gedetailleerd.
8. Anderen vinden jouw gedachten ingewikkeld of complex.
9. Je komt op voor de underdog door een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel.
10. Je bent je bewust van de behoeften van anderen en handelt hier naar.
11. Je voelt de groepssfeer goed aan.
12. Je houdt van een harmonieus leven.
13. Je trekt je gemakkelijk terug.
14. Keuzes maken en antwoorden formuleren kost meer tijd dan gemiddeld.
15. Je bent goed in staat om verbanden te leggen.
16. De stemming van een ander voel je snel aan.
17. Een-op-een contacten gaan je beter af dan groepscontacten.
18. Je bent behulpzaam.
19. Je krijgt vanuit jezelf nieuwe energie.
20. Verwerken van situaties gebeurd diepgravend.
21. Je stelt hoge eisen aan je eigen functioneren.

Online zijn er verschillende HSP testen te vinden die zijn gebaseerd op bovenstaande vragen. Deze vragen kunnen helpen om duidelijk te krijgen of je inderdaad valt onder de hooggevoelige categorie. Let wel, dit geeft handvaten en is op geen manier te verwarren met een diagnose.

Vier HSP types en hun valkuilen.

De andere karaktereigenschappen van mensen met hooggevoeligheid zorgen ervoor dat er vier verschillende HSP types te omschrijven zijn. Een persoon die hooggevoelig kan zowel over een introvert als extrovert karakter beschikken. Verschillende mensen krijgen energie door verschillende activiteiten en ook de natuurlijke behoefte aan prikkels zal verschillen. Iedere HSP type heeft hierdoor ook zijn eigen valkuilen.

HSP type 1, de introverte rustzoeker.

De introverte rustzoeker is graag op zichzelf en krijgt hier ook energie door. Activiteiten doet hij het liefste alleen of samen met 1 ander persoon. Rust, regelmaat en een bepaalde vorm van routine bepalen het ritme van de dag. Hij neemt veel tijd voor het vormen van zijn eigen gedachten, ideeën en emoties. Dit type is gevoelig voor overprikkeling in een grote groep of als er veel gedachten en emoties in korte tijd verwerkt moet worden.

HSP type 2, de extraverte rustzoeker.

Dit type laveert tussen de behoefte aan rust, routine en regelmaat en de behoefte om juist wel contact te hebben met andere mensen en zich naar buiten toe te uiten. Bij deze vorm van hooggevoeligheid is de balans tussen activiteiten met anderen en tijd voor jezelf hebben soms lastig te bewaken. De eigen behoeften en grenzen moeten in balans blijven.

HSP type 3, de introverte sensatiezoeker.

Dit type houdt van afwisselende activiteiten, maar hoeft dit niet samen met een groep te ondernemen. Hij doet dit bij voorkeur alleen of samen met een enkele ander persoon. Activiteiten vinden niet plaats in een drukke omgeving, maar door kennis te vergaren over interessante onderwerpen, kunst, muziek of zingeving. Dit type kan overprikkeld raken als er te veel activiteiten zijn, of juist te onderprikkeld als de persoon zichzelf te veel afremt.

HSP type 4, de extraverte sensatiezoeker.

De extraverte sensatiezoeker heeft een druk leven met veel uitdagingen, activiteiten en een gevuld sociaal leven. Zijn energielevel is hoog en emoties kunnen snel pieken waarna het nodig is om stoom af te blazen. Hierdoor is er gevaar op overprikkeling en een verstoord balans tussen activiteiten en rust. Dit type heeft meer tijd nodig om te herstellen in vergelijking met een persoon zonder HSP.

Leven met hooggevoeligheid.

Als je informatie leest over hooggevoeligheid dan herken je jezelf hier mogelijk in. De conclusie is dat je een mens bent met een hooggevoelig karakter. Begrijp dat je hierdoor niet apart bent, maar hoort tot een groep van 15 tot 20% van de bevolking die hier binnen valt. De gradaties tussen mensen met HSP is behoorlijk groot. Waar de ene persoon er bijna geen last van heeft, kan een ander een belemmeringen voelen in het dagelijks leven. Is dit het geval dan erkenning en accepteren van je beperking belangrijk.

Als hooggevoelig persoon is er een neiging tot helpen, jezelf opofferen, toestaan en toegeven. Hierdoor ga je snel over je grenzen heen. Deze grenzen zal je zelf moeten bewaken omdat een ander niet ziet of begrijpt. Structureel je grenzen overschrijden geeft stress, met alle gevolgen van dien. Luister goed naar de signalen die je lichaam zal aangeven. Ervaar je negatieve signalen dan is het tijd om meer rust te nemen.

Constante prikkels zorgen voor overbelasting. Probeer zo veel mogelijk drukke, prikkelrijke omgevingen te vermijden. Zorg voor voldoende pauzes en rustmomenten en creëer een ruimte in huis waar je veel rust ervaart. Dit is direct een goede plek om zelf te reflecteren over de indrukken van die dag. Slaap voldoende en ga op zoek naar activiteiten om te ontspannen. Denk hierbij aan wandelen of fietsen in de natuur, yoga of mindfullness oefeningen, ontspanningsoefeningen of een laagdrempelige, creatieve activiteit.

Ontladen is belangrijk als de prikkels zich opstapelen. Sporten is een goede manier omdat het lichaam stoffen vrijgeeft zoals adrenaline, die het lichaam een ontspannen gevoel geven. Genotsmiddelen kunnen helpen, maar dan wel in mate. Een gouden formule is niet aan te geven, omdat ieder persoon verschillend is en anders zal reageren. Het is een individuele zoektocht naar de beste manier van omgaan met hooggevoeligheid.

Voordelen van hooggevoeligheid

Door bewust te zijn van je eigen hooggevoeligheid is het mogelijk om ook de voordelen te ondervinden. Maak gebruik van je sterk ontwikkelde intuïtie die zal aangeven of een situatie wel of niet goed voor je zal zijn. Voelt het niet goed, dan verlaat je de situatie zonder negatieve prikkels of vervelende gevoelens. Een hooggevoelig persoon zal eerder zien dat iemand niet goed in zijn vel zit. Dit kan je positief gebruiken door de persoon te steunen of een luisterend oor aan te bieden.

Meer weten over hooggevoeligheid

Hooggevoeligheid en werk

Hooggevoeligheid bij kinderen