Wat is een midlifecrisis en hoe ga je ermee om?

Een midlifecrisis is een psychologische ontwikkelingsfase, waarin mensen onrustig over hun levensfase worden en meer zelfreflectie ondergaan. Dit wordt ook wel een identiteitscrisis genoemd. Er komen veel belangrijke levensvragen naar boven. Mensen zoeken opnieuw naar hun eigen identiteit. Ze vinden dat hun leven hen bijvoorbeeld niet veel voldoening heeft gegeven. Of ze hadden bepaalde zaken anders aan willen pakken. Deze vragen kunnen tot piekeren en somberheid leiden. Ook radicale gedragsveranderingen komen voor.

Een midlifecrisis ontstaat meestal op middelbare leeftijd. Gemiddeld krijgen mensen tussen de 40 en 65 jaar de eerste kenmerken. Er wordt meer nagedacht over de zingeving van het leven. Vroeger had je bijvoorbeeld meer plezier, leuke dates en een onbezorgd leven. Mensen die ouder worden, missen bijvoorbeeld de onbezorgde tijd uit hun jeugd. Ze gaan de confrontatie met zichzelf aan.

Ook dringt het besef dat het leven eindig is, steeds harder door. Dit is iets waar veel jongeren en jongvolwassenen nog niet over nadenken. Mensen die in een midlifecrisis zitten, zien hun fouten en mooie momenten uit hun jeugd onder ogen. Soms vinden ze dat ze niets van hun leven gemaakt hebben. Ze hebben spijt, voelen schaamte of twijfel. Denk bijvoorbeeld aan gedachten over gemiste kansen in het leven. Herinneringen komen weer naar boven en openbaren zich een onrustig gevoel. Iemand van vijftig jaar, leeft al vrij lang en heeft veel levenservaring. Op deze leeftijd beseffen mensen pas echt dat ze snel ouder worden. Ze voelen zich dan letterlijk een “Abraham” of een “Sarah”.

Een midlifecrisis komt relatief veel voor. Een op de vier Nederlanders ontwikkelt kenmerken van een midlifecrisis. De eerste kenmerken kunnen al op je dertigste levensjaar ontstaan. Veel mensen denken dat het alleen mannen overkomt. De midlifecrisis man zou voor oudere mannen zijn, die continue naar de sportschool gaan en er goed uit willen zien. Met hun strakkere lichaam, denken ze indruk op jongere vrouwen te maken.

Dit is het stereotype beeld van oudere mannen, die zichzelf niet graag als een “oude zak” willen zien. Ook vrouwen krijgen helaas met een midlifecrisis te maken. Ze ondergaan bijvoorbeeld een botoxbehandeling en doffen zich op, om naar de discotheek te gaan en een jonge vent te scoren.

Vrouwen krijgen meestal een midlifecrisis rondom de overgang. Ook vrouwen die het gevoel hebben “vast te zitten” in hun relatie, krijgen er vaker mee te maken. In veel gevallen zijn de kinderen al uit huis en is het leven een dagelijkse routine geworden. Mannen van middelbare leeftijd hebben vaker met een lager libido te kampen. Tijdens de crisis willen ze dit weer compenseren.

Nostalgie

Een van de symptomen is het verlangen naar vroeger. Veel ervaringen uit de jeugd komen weer naar boven. Mensen reflecteren opnieuw op zichzelf en hun levenservaringen. Ze zoeken bijvoorbeeld hun oude vrienden of klasgenoten van vroeger op. Diep van binnen, verlangen ze weer naar een onbezorgde tijd. Ze willen het herbeleven.

Somberheid en onrust

Vooral mannen ervaren onrust en depressieve gevoelens tijdens een midlifecrisis. Het leven voelt als een dagelijkse plicht. Er is weinig verandering en alles ziet er uitzichtloos uit. Hierdoor kunnen mannen eerder naar een fles alcohol grijpen. Ze drinken hun sombere gedachten letterlijk weg. Ook andere verslavingen, zoals gokken en seks komen regelmatig voor. Er wordt veel over de zingeving van het leven nagedacht. Verder zit het hoofd vol met sombere gedachten aan ouderdom en de daaropvolgende dood. Dit is het besef dat aan alles een einde komt, ook aan het leven.

Buitengewone veranderingen

Mannen en vrouwen hebben in deze fase meer behoefte aan sterke veranderingen. Vooral mannen verlangen naar nieuwe uitdagingen. Ze ervaren het leven of hun huwelijk bijvoorbeeld als “saai”. Ze gaan vreemd of gaan op zoek naar een nieuwe partner. Soms willen ze nieuwe hobby’s uitproberen of ze wisselen van baan. Maar ook “geld over de balk smijten” komt voor. Ze willen ineens een dure Mercedes kopen of verwennen zichzelf met dure horloges of andere luxeartikelen. Sommige mensen willen hun uiterlijk radicaal veranderen. Ze doen er alles aan, om er weer aantrekkelijk en jong uit te zien. Bovendien gaan mensen meer naar hun eigen vrijheid verlangen. Ze sluiten nieuwe vriendschappen en voeren jeugdige activiteiten uit. Daardoor zijn ze steeds vaker van huis weg.

De crisis ontstaat door veranderingen in de hormoonhuishouding, door omgevingsfactoren en door veranderingen in de levensfase. Mannen krijgen met een zogeheten “andropauze” te maken en vrouwen met de “menopauze”. Mannen maken minder testosteron aan. Hierdoor gaat hun libido omlaag, worden ze soms zwaarder en krijgen ze minder lichaamsbeharing. Vrouwen krijgen eerder last van stemmingswisselingen, doordat hun cyclus minder stabiel wordt. Menstruaties blijven uit of worden onregelmatig. Ze maken bovendien minder hormonen aan. De menopauze kan dus de oorzaak van een identiteitscrisis bij een vrouw zijn.

Een midlifecrisis komt het meest tijdens een stabiele levensfase voor. Je bent getrouwd en hebt kinderen. Er zijn plichten, zoals de verzorging van je kinderen, je werk, je familie, je relatie en het huishouden. Zodra het leven te weinig uitdaging biedt, kunnen mensen ineens een midlifecrisis ondergaan. Ze zitten teveel vast in hun verplichtingen. Hierdoor ontstaat heimwee naar vroeger, verlangen naar een jonger uiterlijk of verlangen naar vrijheid.

Daarnaast kan een existentiële crisis ook een (langdurige) midlifecrisis veroorzaken. Een existentiële crisis is een fase, waarin mensen ineens sombere gedachten over het leven ervaren. Mensen denken vaak over de dood na. Misschien geloof je niet in een hiernamaals. Het idee dat er geen hiernamaals is, kan het leven uitzichtloos maken. Je vraagt je af, wat het doel van het leven is. Angst en paniek overspoelen je. Ook wordt je somber. Je kunt je eenzaam voelen en jezelf gaan isoleren. Soms treden er slaapproblemen op of krijg je last van paniekaanvallen. Je denkt dat het leven niets voorstelt en dat we bij toeval op aarde zijn gekomen. De existentiële crisis kan door een trauma ontstaan. Denk aan de dood van een dierbare, een ziekte, een ongeluk of een bijna-doodervaring.

De crisis kan zowel psychische als lichamelijke gevolgen met zich meebrengen. Dit komt doordat er veel stress tijdens de identiteitscrisis wordt ervaren. Ook bepaald risicogedrag, vooral onder mannen, neemt toe. Denk aan alcoholverslavingen en roekeloze activiteiten. Mensen kunnen in een depressie belanden of manisch worden. Er zal eerder sprake van verveling zijn. Vriendschappen en relaties worden bijvoorbeeld verbroken. Iemand met een midlifecrisis houdt er een andere realiteit op na. Er wordt niet meer logisch nagedacht. Meestal handelt iemand impulsief of onverantwoord.

Relatieproblemen

Mannen gaan eerder vreemd. Overspel leidt meestal tot heftige conflicten binnen de huidige relatie, met soms een scheiding tot gevolg. Vervolgens zijn de kinderen hier de dupe van. Ook andere relatieproblemen steken regelmatig de kop op. Soms wil een van de partners geen seks meer. De andere partner krijgt hierdoor minder zelfvertrouwen. Jullie komen uiteindelijk in een sleur terecht of leven langs elkaar heen. Ieder doet zijn eigen ding. Een van de partners zal een eigen leven gaan leiden en plezier buiten de deur gaan zoeken. De andere partner geeft dan geen voldoening meer. Ook verantwoordelijkheden of plichten worden soms niet meer nagestreefd. Soms besluiten beide partners om de relatie uiteindelijk te verbreken.

carrièrekeuzes

Aan de andere kant heeft de crisis veel invloed op je carrièrekeuzes. Je zegt je huidige baan op en begint halsoverkop aan een nieuwe baan. Dit kan dramatisch uitpakken. Je neemt een groot risico en weet niet of je nieuwe baan succesvol zal zijn. Een stabiel leven of stabiele baan wordt al snel saai. Daardoor zal er naar een nieuwe vorm van uitdaging worden gezocht. Maar uitdaging kan ook teveel hooi op iemands vork nemen. Je loopt dan het risico om opnieuw vast te lopen.

Gezondheid

Stress en somberheid kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken. Deze problemen kunnen ook het gevolg van bepaald gedrag zijn, zoals een verslaving. Te veel stresshormonen putten je lichaam op den duur uit. Langdurige stress, angst en paniek brengen daarom eventuele gezondheidsklachten met zich mee. Denk aan hart- en vaatziekten, overgewicht, suikerziekte, kanker, diabetes en andere aandoeningen. Ziekte kan ook een oorzaak van een midlifecrisis zijn. Je conditie gaat achteruit en je bent lichamelijk zwakker. Hierdoor kun je niet veel meer doen. Ook de dood komt dichterbij. Dit is een harde confrontatie.

Sommige mensen sluiten zich voor de buitenwereld af. Ze trekken zich terug en belanden in een isolement. Andere mensen willen buitengewone levensveranderingen ondergaan, zoals een metamorfose of een nieuwe relatie. Of ze verhuizen naar een ander land om daar opnieuw te beginnen.

Is de crisis ernstig en heeft deze veel invloed op je leven? Overweeg dan om professionele hulp te gaan zoeken. Een psycholoog kan de problemen met je bespreken. Hierdoor krijg je inzicht in je problematiek en kun je sneller naar een passende oplossing zoeken. Bovendien zijn er verschillende therapieën beschikbaar, waarmee je de problemen onder controle kunt krijgen.

Als je leven stagneert, is het belangrijk om je problemen bespreekbaar te maken. Vertel bijvoorbeeld je familieleden of vrienden wat je dwars zit. Goede vrienden kunnen je altijd passend advies geven. Sociale steun kan prima helpen, om je leven weer op de rails te krijgen. Bovendien helpt steun van anderen om betere keuzes in het leven te maken en inzichten te vergaren. Je zult meer zelfvertrouwen krijgen, doordat je weet dat je op iemand terug kunt vallen.

Probeer altijd optimistisch en positief te blijven. Positief denken kaatst namelijk naar je terug. Anderen behandelen je daarom ook positiever. Bovendien maak je sneller verstandige keuzes. Negatief denken werkt juist averechts. Je roept dan veel negativiteit over jezelf af. Hierdoor zullen anderen je ook sneller, op een negatieve manier, gaan benaderen. Zorg goed voor jezelf en leef gezond. Verwaarloos jezelf niet en werk aan jezelf. Ga sporten. Sporten kan je hoofd leegmaken en zorgt voor meer positieve gevoelens.

Een midlifecrisis komt veel voor. Het hoort bij het leven en is daarom een normale levensfase. Je moet er alleen mee om leren gaan. Op deze manier ondervindt je geen nare gevolgen, door bijvoorbeeld impulsief of roekeloos gedrag. Er is altijd hulp beschikbaar. Maak je problemen met mensen bespreekbaar. Zoek desnoods deskundige hulp. Door je problemen of gedachten weg te stoppen, kunnen de gevolgen alleen maar erger worden. Reflecteer goed op jezelf. Schrijf je gedachten bijvoorbeeld in een dagboek op. Zelfreflectie stimuleert namelijk je persoonlijke groei. Werk aan jezelf en doe wat met de inzichten die je krijgt.